398

21 / 92

21
nước, lớn dần lên từ nội dung đến tổ
chức. Từ các nhóm “Sách cho Việt
Nam” (Livres pour le Vietnam) do sinh
viên Pháp thành lập tại các trường đại
học để ủng hộ Việt Nam, đã hình thành
các “Ủy ban Việt Nam” (Comité
Vietnam), và “Ủy ban hợp tác khoa học
kĩ thuật với Việt Nam” (Comité de
Coopération Scientifique et Technique
avec le Vietnam, CCSTVN). Hội Hữu
nghị Pháp - Việt Nam (AAFV), các tổ
chức công đoàn, Liên hiệp các kĩ sư,
cán bộ kĩ thuật và kĩ thuật viên, (UGICT
thuộc Công đoàn CGT) cũng đã có
những hoạt động ủng hộ nhân dân Việt
Nam ngày càng mạnh mẽ.
Khi chính quyền Mỹ mở rộng sự
can thiệp sang Lào và Campuchia,
phong trào cũng xem việc vận động,
phối hợp hành động và đoàn kết sinh
viên, trí thức hai nước bạn là một
nhiệm vụ.
Trong giai đoạn từ năm 1968 -
1973, xin ông cho biết những thời
khắc nổi bật đã tăng thêm nguồn
sinh lực cho phong trào của Việt
kiều tại Pháp trong khoảng thời
gian đó?
Bản thân sự có mặt của hai đoàn
đàm phán tại Paris đã là một sự cỗ vũ
lớn lao. “Không có gì quý hơn Độc lập,
Tự do”, tiếng nói của Việt Nam, chân lí
này đã có âm hưởng ngày càng tích
cực không chỉ trong dư luận thế giới,
mà còn trong chính kiều bào và chúng
tôi thấy có bổn phận làm cho nó vang
vọng hơn nữa, xa hơn nữa.
Tham dự cuộc hội thảo quốc tế
“Đạo lí trong cuộc chống chiến tranh ở
Việt Nam” tổ chức ở London năm 1972,
tôi thật sự xúc động khi nghe nhiều diễn
giả là những triết gia, những người đã
đoạt giải thưởng Nobel chia sẻ chân lí
đó theo cách của họ: “Ủng hộ và giúp
nhân dân Việt Nam là một yêu cầu của
đạo lí, để đô-la và vũ khí không trở
thành chân lí và văn minh của nhân
loại!”. Có thể khẳng định rằng, những
năm tháng phục vụ hai đoàn đàm phán
tại hội nghị Paris là khoảng thời gian vô
cùng quý báu, qua đó phong trào lớn
mạnh thêm và mỗi chúng tôi tiếp thu
được những bài học trong công tác, tích
lũy được một vốn sống vô giá.
Cuối năm 1965, Hội Liên hiệp sinh
viên tại Pháp được thành lập. Tháng
11/1968, Hội Liên hiệp Trí thức Việt
Nam tại Pháp ra đời. Các hội Liên hiệp
Phụ lão, Công nhân, Công thương và
cuối cùng, tháng 5/1969, Hội Liên hiệp
Việt kiều tại Pháp được thành lập. Năm
1969, phong trào Việt kiều ở Pháp may
mắn lớn nhận được ảnh Bác Hồ và hai
thư của Bác. Tháng 1/1969, Bác đã
gửi thư thăm hỏi kiều bào. Tiếp đó là
Thư chào mừng Bác gửi nhân dịp đại
hội thành lập Hội Liên hiệp Việt kiều tại
Pháp tháng 5/1969. Đọc thư Bác, trong
tâm trí kiều bào, không ai không nhớ
Bác chính là người đã khai sinh ra Hội
những người Việt Nam
yêu nước tại Pháp
đúng 50 năm trước và
những lời Bác dặn,
đoàn kết và đừng quên
rằng ở mỗi người, lòng
yêu nước như một hòn
than cháy đỏ hoặc âm
ỷ: “Anh chị em trí thức,
sinh viên và công nhân
gắng sức học tập, nắm
vững khoa học kĩ thuật
tiên tiến của thế giới để
sau này về nước góp
phần vào công cuộc xây dựng Tổ quốc
ta mau chóng trở thành một nước
giàu mạnh”.
Tại sao Giáo sư lại chọn con
đường về nước năm 1976? Quyết
định đó đã được cân nhắc và lựa
chọn như thế nào?
Việc tôi và gia đình về nước năm
1976 phù hợp với tâm nguyện từ khi tôi
đặt chân lên đất Pháp. Tháng 7/1976,
đang lúc nghỉ hè ở miền Nam nước
Pháp cùng gia đình, tôi nhận được
điện tín của Đại sứ quán gọi gấp về
Paris có việc cần. Đồng chí Đại sứ đã
đưa cho tôi xem điện từ trong nước gửi
khẩn sang và đồng chí cho biết đây là
điện thứ hai vì đồng chí đã trả lời điện
thứ nhất mấy ngày trước là tôi chưa
thể về nước trong lúc này. Điện yêu
cầu tôi cần có mặt ở trong nước cho
kịp khai giảng năm học mới vào đầu
tháng 10/1976. Tôi kính nhờ đồng chí
Từ năm 1976 - 1980, TS Nguyễn Ngọc Trân giảng dạy ở Trường Đại học Tổng
hợp Thành phố Hồ Chí Minh. Tháng 5/1980, ông được phong Giáo sư. Từ 1980
đến năm 1992, ông là Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học và Kĩ thuật Nhà nước.
Từ 1983 - 1990, được Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, Đại tướng Võ Nguyên
Giáp cử làm Chủ nhiệm chương trình khoa học cấp Nhà nước “Điều tra cơ bản
tổng hợp vùng Đồng bằng sông Cửu Long”. Ông là thành viên Hội đồng Chính
sách Khoa học và Công nghệ Quốc gia, cơ quan tư vấn của Thủ tướng Chính
phủ từ năm 1992 đến 2017. (Xem tiếp trang 22)
THU HÀ - NGỌC MAI
Bức ảnh Bác Hồ gửi tặng kiều bào Pháp
tháng 1 năm 1969
Nguyễn Ngọc Trân phát biểu tại Đại hội thành lập
Hội người Việt Nam tại Pháp, ngày 24 - 25/4/1976