23 / 64
23
đây? anh cười giòn tan, hàm răng trắng
loá: “Tranh thủ nghỉ hè, lúc không gõ
đầu trẻ, tôi nhận “công trình”.
Rồi anh khoe, có bà Cao Minh Trúc
vô tình đọc về anh trên báo. Bà
điều tra
bằng việc đi hỏi không ít những cây đa
cây đề trong làng mĩ thuật xem Kù Kao
Khải là ai rồi nhờ họa sĩ Mạnh Đức cùng
bay ra Hà Nội, về tận Kim Sơn, Ninh
Bình tìm anh giáo Khải. “Bà Trúc nói
với tôi rằng, đơn vị của bà muốn có một
không gian về biển, đậm chất văn hoá
truyền thống. Nhưng câu chuyện văn
hoá đó phải gắn với sự phát triển, để
làm sao không gian đó, kí ức đó vươn
tới đời sống hiện đại như sự phát triển
đáng tự hào của Đà Nẵng. Và nó phải
là tác phẩm nghệ thuật chứ không phải
cứ bày biện theo lối vui vui, dân gian
thường thấy. Tôi vừa là người làm bản
vẽ, vừa là người thi công. Họ là những
người yêu và trân trọng nghệ thuật, nên
tôi càng muốn tự mình làm mọi công
đoạn” - Khải cười.
Anh đi mua những chiếc tàu đánh cá
hơn 100 tuổi từ vùng biển Vân Đồn - Đà
Nẵng, thuê cẩu lớn nhấc lên khỏi khu vực
biểnmà nó đã dường như “hóa thạch” suốt
nhiều thập niên. Trên thân con thuyền
đánh cá cổ bám đầy vỏ sò, vỏ ngao, nước
thời gian mốc thếch, óng ánh, đôi chỗ
vàng rười rượi như rêu. Vừa tạc những con
cá gỗ, lưng phẳng để treo lên, anh cười
láu lỉnh: “Phải là lưng phẳng mới đúng
cá biển, chứ nếu lưng cong cong thì
thành cá nước ngọt mất rồi”. Anh cho
dựng những mô hình cánh buồm, sơn
một loạt màu nóng, gây ấn tượng về thị
giác đúng kiểu Kù Kao Khải. Anh còn cử
người đi khắp các ngôi làng ven biển từ
Quảng Nam đến Đà Nẵng để tìm những
cấu kiện gỗ từ các
không gian cổ…
Giữa các đồi cát
trắng, vàng mênh
mông, Khải và cộng
sự tạo tác hình ảnh
những con ốc biển
khổng lồ, sơn màu
lộng lẫy, đặt chúng
nằm chênh vênh.
Các con thuyền cổ
lớn nhỏ như muốn
truồi từ đồi cát ra
đại dương. Những
con thuyền ấy trong
không gian cổ vật,
đầy các cấu kiện
đẹp của làng chài và
không gian nghề cá,
trong ánh sáng huyền
ảo chuyển động từ
màu đỏ ruby, rồi màu xanh dương, xanh
lục... Du khách như lọt vào thế giới mê
hoặc trong lòng con thuyền cổ chứa đầy
bảo vật dưới đáy đại dương. Ở cụm tác
phẩm ven đường, ngoài ngọn hải đăng
còn có con thuyền mang hình tượng
trai biển khổng lồ đang há miệng nhả
ngọc như mở ra một thế giới kì bí, dẫn
dụ người khám phá các tác phẩm nghệ
thuật sắp đặt. Với cụm tác phẩm ngoài
phía biển, để chống lại gió bão, ít ra là
các trận gió cát tơi bời ở bờ biển xứ ở
nhiệt đới ẩm, nhiều chỗ của
Không gian
Kí ức Biển
, Khải phải gia cố các cọc
chống đỡ chôn sâu
6m dưới lòng đất/
cát. Khải tự tin:
Chắc chắn đây sẽ
là một điểm đến
và khám phá di
sản văn hóa miền
biển, cũng như
nâng cao ý thức
bảo vệ đại dương
tuyệt vời nhất.
Say mê văn
hoá dân gian, nên
những tác phẩm
của Khải luôn
mang đậm màu
sắc Folklor. Gã hi
vọng, công trình
sẽ tái hiện được
những làng chài
cổ xưa với yếu tố văn hoá bản địa và
cũng sẽ là cụm tác phẩm mang hơi thở
đương đại, gắn với sự phát triển của
thành phố được ca ngợi là
đáng sống
nhất Việt Nam, với những bãi tắm tuyệt
mĩ được bầu chọn là đẹp vào hàng quán
quân trên thế giới
Bài và ảnh:
MAI CHI
Một tác phẩm nổi tiếng của Kù Kao Khải
NHÌN NHỮNG BƯỚC CHÂN RẮN
RỎI TRÊN CÁT BIỂN CỦA KÙ
KAO KHẢI, TÔI CHỢT NGHĨ,
NAY MAI “CÔNG TRÌNH” VÀ
CŨNG LÀ CỤM TÁC PHẨM CỦA
GÃ HOÀN THÀNH; CŨNG CÓ
NGHĨA GÃ THÊM MỘT LẦN
“PHÁ BỎ ĐỊNH KIẾN”, NHIỀU
NGƯỜI SẼ RẤT NGẠC NHIÊN
KHI BIẾT TÁC GIẢ CỦA KHÔNG
GIAN BIỂN, KÍ ỨC BIỂN ẤY LÀ
MỘT ANH GIÁO LÀNG ĐÃ MƯỜI
SÁU NĂM GÕ ĐẦU TRẺ Ở CHỐN
QUÊ NGHÈO. BIỂN GIÚP KHẢI
ĐẾN VỚI NHỮNG CHÂN TRỜI
LỘNG GIÓ MỚI.